Hoge Raad, Den Haag
Als je cassatie instelt hoeft dat niet tegen het gehele arrest van het hof. Beperking van het cassatieberoep is mogelijk. Zo kun je voorkomen dat je na een gewonnen cassatie er alsnog op achteruit gaat. In een arrest van gisteren heeft de Hoge Raad gezegd dat voortaan niet meer uit zichzelf te doen. Wat betekent dat voor de praktijk?

Arrest einde ambtshalve beperking cassatieberoep:

Hoge Raad 24 april 2018, ECLI:NL:HR:2018:507 (Einde ambtshalve beperking cassatieberoep)

Samenvatting arrest op Rechtspraak.nl:

(Niet te volgen? Geen nood, het wordt hieronder uitgelegd!)
“HR oordeelt dat in ECLI:NL:HR:2013:CA1610 genoemde gewoonteregel, op grond waarvan HR in zaken met meerdere, cumulatief tlgd. feiten door verdachte zonder enige beperking ingesteld beroep in cassatie ambtshalve pleegt te beperken tot – naar de kern bezien – verdachte belastende beslissingen, heroverweging behoeft. Uit achterwege blijven gebruik bevoegdheden tot instelling cassatieberoep tegen gedeelte uitspraak of (gedeeltelijke) intrekking beroep leidt HR voortaan af dat niet beperken beroep berust op weloverwogen keuze en dat hij zich zonder onderzoek dat voormelde gewoonteregel met zich brengt uit te voeren, kan concentreren op beslissingen waartegen cassatieschriftuur zich keert, met dien verstande dat HR die gewoonteregel nog wel toepast in zaken waarin schriftuur is ingediend vóór 1 juli 2018. Dit brengt geen verandering in op art. 427 Sv gebaseerde beoordeling van ontvankelijkheid van zonder beperking ingesteld cassatieberoep in gevallen als in ECLI:NL:HR:2006:AV2354.”
(bron: Rechtspraak.nl)

Beperking van het cassatieberoep

Als je cassatie instelt tegen een arrest van het gerechtshof, hoef je dat niet tegen het hele arrest te doen. Je kunt gunstige beslissingen uit het arrest uitsluiten van het cassatieberoep. Een voorbeeld. Je wordt beschuldigd van twee diefstallen: van een auto en een fiets. Het hof vindt de fietsendiefstal wel bewezen, maar spreekt je voor de diefstal van de auto vrij. Met de bewezenverklaring ben je het niet eens. Daarvoor wil je in cassatie. Maar de vrijspraak voor de auto wil je natuurlijk graag zo houden. Je wilt dus niet dat als je de cassatiezaak wint, het hof je alsnog zou kunnen veroordelen voor de diefstal van de auto. Dan kun je bij het instellen van het cassatieberoep aangeven dat het alleen moet gaan over de fietsendiefstal. De vrijspraak voor de autodiefstal wordt dan onherroepelijk. Als de zaak bij de Hoge Raad wordt gewonnen en het hof moet de zaak opnieuw doen, is de autodiefstal niet meer aan de orde.

De mogelijkheden tot beperking zijn in cassatie iets ruimer dan bij hoger beroep.

Als je vergeten bent het cassatieberoep te beperken toen je cassatie instelde, is dat geen probleem. Je kunt het cassatieberoep ook later in de procedure nog deels intrekken. Daarmee bereik je hetzelfde. Dat kan trouwens niet bij de Hoge Raad. De advocaat moet het doorgeven aan het hof dat het arrest heeft gemaakt. Die maakt dan een akte op en stuurt die weer naar de Hoge Raad.

Oud beleid Hoge Raad

Tot op heden was het zelfs nog niet altijd een ramp als je niet zelf het cassatieberoep introk. De Hoge Raad keek dan of het aannemelijk was dat je ook in cassatie wilde voor de feiten waarvan je was vrijgesproken. Dat is meestal niet zo. De Hoge Raad beperkte het cassatieberoep dan, zodat alleen de bewezenverklaarde delicten eronder vielen.

Bij wat complexere tenlasteleggingen, waarin niet meteen duidelijk is dat het aparte feiten zijn, deed de Hoge Raad dit niet. Bijvoorbeeld als één ten laste gelegd delict uit verschillende onderdelen bestaat, die ook ieder een apart strafbaar feit kunnen opleveren. Maar ook bij de zogenaamde primair/subsidiair tenlasteleggingen. Dat is bijvoorbeeld als iemand was vrijgesproken van moord (geen voorbedachte raad) maar wel werd veroordeeld voor doodslag. Dan was een beperking door de advocaat dus wel nodig. Er zijn wel gevallen bekend waarin iemand de eerste keer bij het het hof werd veroordeeld voor doodslag, maar vervolgens na cassatie en de tweede berechting door het hof alsnog werd veroordeeld voor moord. Dus kreeg hij ook een flink hogere straf. Een alerte cassatie-advocaat had dat dus kunnen voorkomen door het cassatieberoep deels in te trekken!

Hoge Raad: beperking zelf doen…

Nu heeft de Hoge Raad dus ook gezegd dat hij helemaal niet meer uit zichzelf de reikwijdte van het cassatieberoep gaat beperken. Dus zelfs niet in de zaken waarin het direct duidelijk lijkt tegen welke feiten de verdachte cassatie wilde instellen. De Hoge Raad vindt dat de advocaat er maar naar moet kijken. Als die het beroep niet beperkt, gaat de Hoge Raad ervan uit dat dit een bewuste keuze was.

Gevolgen voor de praktijk

Dit arrest past goed in de trend die de laatste jaren in de jurisprudentie van de Hoge Raad te zien is. En dat is dat de Hoge Raad zich steeds terughoudender opstelt en minder welwillend is de partijen in de cassatieprocedure een handje te helpen. Ambtshalve cassatie komt dan ook haast niet meer voor. Dit betekent dat de verantwoordelijkheid van de cassatieadvocaat wordt vergroot. Als hij iets laat liggen of iets over het hoofd ziet zal de Hoge Raad dat niet meer uit zichzelf herstellen.

Wat betreft de beperking van het cassatieberoep, betekent dit dat de advocaat standaard moet bekijken of het in het belang van zijn cliënt is het cassatieberoep te beperken. Op ons kantoor doen we dat altijd al. Toch zorgt dit nieuwe arrest van de Hoge Raad ervoor dat ook wij onze checklist moeten aanpassen. Als alleen onze cliënt (en niet ook het OM) cassatie had ingesteld hoefden we vroeger het cassatieberoep niet deels in te trekken voor een vrijspraak van een apart tenlastegelegd delict. Tegenwoordig moet dat dus wel.

Het arrest ECLI:NL:HR:2018:507 heeft ook gevolgen voor de procedure in hoger beroep. Als het niet duidelijk is of het Openbaar Ministerie één of meer delicten heeft bedoeld ten laste te leggen, is het belangrijk daarover duidelijkheid te krijgen in het hoger beroep. Dat is nodig om te weten of het cassatieberoep wel of niet kan worden beperkt.

Heb je een lopende cassatieprocedure, zorg er dan voor dat je een advocaat hebt die daarin is gespecialiseerd. Ben je verwikkeld in een cassatieprocedure? Of wil je advies over je cassatieprocedure? Neem gerust vrijblijvend contact met ons op. Wij staan je graag te woord.

© 2017-2024 Daamen, advocaten. | Disclaimer | Sitemap | Links | Beheer